Chmiel i jego zdrowotne działanie 0
Chmiel i jego zdrowotne działanie

Chmiel i jego zdrowotne działanie – nie tylko na stres, uspokojenie i lepszy na sen!

Chmiel to silny i pewny w działaniu surowiec zielarski, który znajduje zastosowanie nie tylko w produkcji piwa!
Znany jest ze swoich właściwości uspokajających, antyoksydacyjnych i łagodzących skutki stresu. Stosowany regularnie poprawia jakość snu, łagodzi dolegliwości menopauzy i wspomaga leczenie wielu schorzeń.
Jakie korzyści dla zdrowia i urody ma chmiel zwyczajny?

Chmiel zwyczajny. Co warto o nim wiedzieć?

Chmiel zwyczajny (humulus lupulus) to zioło z rodziny konopiowatych (Cannabaceae). Co ciekawe, jest byliną dwupienną – jego żeńskie i męskie kwiaty pojawiają się na osobnych roślinach tego samego gatunku. Żeńskie kwiaty mają wygląd szyszek, natomiast męskie – zwisających, przypominających wiechę kwiatostanów.

Żeńskie kwiaty chmielu (Strobili lupuli) są surowcem zielarskim i leczniczym, znajdującym zastosowanie w produkcji piwa.

Po wewnętrznej stronie szyszek chmielu zlokalizowane są włoski gruczołowe, zawierające lupulinę - substancję o charakterystycznym, silnym zapachu i żółtym lub brązowym kolorze. W trakcie suszenia szyszek włoski obsypują się, przy czym duża część cennej lupuliny może zostać utracona. Zwykle dzieje się w masowej produkcji chmielu, dlatego warto samodzielnie pozyskiwać surowiec i zadbać o delikatne obchodzenie się z ziołem.

Szyszki chmielowe zwykle zbiera się w trakcie ciepłych i pogodnych dni. Zbiory rozpoczynają się w sierpniu, gdy zioło zaczyna dojrzewać, a kwiatostany przybierają żółto zieloną barwę. Zebrane kwiaty chmielu suszy się w miejscach zacienionych i przewiewnych, cienkimi warstwami. Tuż po suszeniu trzeba pamiętać o zebraniu osypanego żółto-zielonkawego proszku. Pozyskany surowiec zachowuje swoje właściwości tylko przez rok, dlatego warto zrobić z niego nalewkę. Wtedy jego świeżość wynosi trzy lata!

Mieszkańcy starożytnego Rzymu wierzyli, że cienkie i długie pędy chmielu oplatają drzewa i duszą je, podobnie jak wilk dusi swoją ofiarę - stąd jego nazwa lupulus.

Chmiel i jego właściwości znane są od bardzo dawna. Już starożytni Rzymianie jadali jego zdrewniałe pędy, a Indianie używali go do pieczenia – zapewniał lepsze wyrastanie ciasta. W Europie pojawił się najprawdopodobniej około VIII wieku, właśnie wtedy pojawiają się pierwsze wzmianki o chmielu. Hodowano go przede wszystkim w przyklasztornych ogrodach.

Dla średniowiecznych mnichów chmiel był lekarstwem i przyprawą dodawaną do piwa.

Uprawa chmielu i warzenie piwa bardzo długo były przywilejem mnichów żyjących w klasztorach. To właśnie im ten jeden z najstarszych napojów alkoholowych zawdzięcza swoją niegasnącą popularność.

Co ciekawe, średniowieczna mniszka święta Hildegarda uważała: „Chmiel jest najbardziej przydatny do przyrządzania piwa i dlatego piwo sprawia, że człowiek staje się przygnębiony i melancholijny”. Mówiła, że przy takich skłonnościach lepiej pić wino i ograniczać spożycie piwa. Z kolei zielarze zalecali wypełnianie poduszek szyszkami chmielu – miały bowiem właściwości wyciszające i nasenne.

Współcześnie chmiel można spotkać w strefach umiarkowanych Europy, Ameryki Północnej i Azji. W Polsce rośnie najczęściej w wilgotnych lasach i zaroślach. Chmiel to roślina o dość sporych rozmiarach - osiąga zwykle do 8 m wysokości, a w uprawach plantacyjnych nawet do 12 metrów i ze względu na swoją wielkość potrzebuje silnych podpór.

Prozdrowotne właściwości chmielu

W szyszkach chmielu znajdziemy przede wszystkim: olejek eteryczny (1-3%): alfa-kariofilen, beta-kariofilen, mircen, humulen i farnezen, flawonoidy – m.in. kemferol i kwercetynę, garbniki (4-5%), żywicę (10%), α-kwasy i β-kwasy, alkohol terpenowy i jego estry, asparaginę, chinony, chalkony i triterpenhopanon. Z kolei lupulina zawiera olejek eteryczny w ilości 4-6%, woski (15-25%) i żywice (40-50%).

Chmiel zwyczajny jest ziołem o silnym i pewnym działaniu. Znane są jego właściwości: uspokajające, nasenne, rozkurczowe i przeciwzapalne. Ponadto obniża poziom lęku i agresji, a także usprawnia procesy trawienne.

Chmiel pobudza wydzielanie soków trawiennych i żółci, dzięki czemu ułatwia trawienie i wchłanianie pożywienia.

Zioło to działa również odtruwająco, przeciwwysiękowo i moczopędnie. Wspomaga działanie gruczołu krokowego i minimalizuje dolegliwości związane z przerostem prostaty. Co więcej, chmiel usprawnia i poprawia kontrolę nad zwieraczami, dzięki czemu może zapobiegać zaburzeniom oddawania moczu, mimowolnemu moczeniu się i przedwczesnemu wytryskowi nasienia. Obniża także nadmierny popęd płciowy i wrażliwość mięśni.

Chmiel ma również korzystny wpływ na gospodarkę hormonalną – działa estrogennie i antyandrogennie, a także obniża poziom progesteronu.

Chmiel zwyczajny w leczeniu schorzeń – nie tylko na stres i bezsenność!

Zioło sprawdzi się przede wszystkim w leczeniu i łagodzeniu stanów napięcia, lęku, histerii, nerwicy serca, jelit i żołądka oraz nawracającego niepokoju i migrenowego bólu głowy. Redukuje również nadpobudliwość płciową, reguluje cykl miesiączkowy i łagodzi przebieg menopauzy. Co ciekawe, wyciąg z szyszek chmielu może być bezpieczną alternatywą dla hormonalnej terapii zastępczej, której często towarzyszą powikłania zakrzepowo-zatorowe!

Chmiel dzięki swoim właściwościom nasennym będzie pomocny także w przypadku bezsenności oraz trudności w zasypianiu.

Uwaga: badania wykazały współdziałanie działaniu receptorowym pomiędzy ekstraktem z korzenia kozłka lekarskiego i szyszek chmielu. Wykorzystuje się je do produkcji preparatów roślinnych – m.in. ziołowych mieszanek ojca Klimuszki, nalewek, tabletek nasennych oraz uspokajających i innych leków ziołowych.

Chmiel usprawnia procesy trawienne, niweluje nadmierną fermentację jelitową i eliminuje wzdęcia, zgagę, odbijanie oraz inne uciążliwe dolegliwości towarzyszące schorzeniom układu pokarmowego. Zioło to będzie pomocne także w przypadku łagodzenia kolki po wysiłku fizycznym.

Zioło chmielu wykorzystuje się wspomagająco w terapii nowotworów żołądka, pęcherzyka żółciowego, wątroby i płuc oraz w stanach przednowotworowych i pooperacyjnych – już po usunięciu złośliwych zmian.

Można stosować je także pomocniczo w przebiegu gruźlicy razem z chemioterapeutykami i ziołowymi preparatami na bazie krzemionki. Zaleca się również zewnętrzne używanie chmielu przy bólach reumatycznych, zapaleniach skóry, czyrakach, trudno gojących się ranach, a nawet wypadaniu włosów.

Wyciąg z chmielu znajduje zastosowanie jako składnik toników, maści oraz okładów. Z kolei kąpiel chmielowa polecana jest zwłaszcza osobom zmagającym się z egzemą i świądem skóry.

Szyszki chmielu przeciw wirusom, bakteriom i grzybom!

Wyniki badań nad wyciągiem z szyszek chmielu wskazują na jego działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Okazuje się, że ekstrakt silnie przeciwdziała bakteriom odpowiedzialnym za rozwój trądziku - m.in.: Propionibacterium acnes, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes i Kocuria rhizophila.

Z kolei w inne badania wykazały, że znajdujący się w szyszkach chmielu ksantohumol wykazuje szerokie działanie wobec bakterii Gram-dodatnim (Streptococcus mutans i Staphylococcus aureus) oraz grzybów (Trichophyton spp.) i wirusów - głównie wirusa opryszczki pospolitej typu 1 i 2, cytomegalowirusa i wirusa HIV-1. Zaobserwowano także silne hamowanie replikacji zarodźca malarii.

Ekstrakt z szyszek chmielu wykazuje również silne działanie antyoksydacyjne.

Co więcej, działanie ksantohumolu jest znacznie silniejsze niż działanie witaminy C i E oraz porównywalne do działania polifenolu 60. Z kolei wyniki innych przeprowadzonych badań wskazują, że znajdujące się w chmielu kwasy goryczowe blokują rozpad erytrocytów wywoływany przez nadtlenek wodoru oraz hamują utlenianie lipidów. Oznacza to, że dobie coraz większej zachorowalności na nowotwory ekstrakt z szyszek chmielu może minimalizować uszkodzenia i opóźniać rozwój zmian przedrakowych. Wciąż potrzeba jednak bardziej zaawansowanych i szczegółowych badań.

Natomiast znajdujące się w chmielu prenylowe flawonoidy wykazują zdolności chemoprewencyjne – zapobiegające przekształcaniu się rozwijającego się nowotworu łagodnego w zmiany złośliwe.


Chmiel zwyczajny - co pokazują badania kliniczne?

Badania kliniczne wskazują, że szyszki chmielowe i lupulina ograniczają wysyłanie bodźców do ośrodkowego układu nerwowego (OUN), przez co w pewnym stopniu hamują funkcje kory mózgowej i działają uspokajająco.

Z kolei badanie przeprowadzone na grupie pięćdziesięciu mężczyzn zmagających się z uzależnieniem od alkoholu, będących w trakcie leczenia wykazało, że podawanie mieszanek ziołowych na bazie chmielu, kozłka lekarskiego, serdecznika i melisy redukowało ilość wybudzeń w trakcie snu, poprawiało jego jakość i ograniczało występowanie koszmarów sennych.

Uwaga: chmiel wykazuje liczne właściwości prozdrowotne, ale picie dużych ilości piwa może zmniejszać jego korzystne działanie – szkodzi zwłaszcza nadmiar alkoholu etylowego!

Jak stosować chmiel zwyczajny?

Napar ziołowy z chmielu: łyżkę szyszek chmielu zalewamy szklanką (250 ml) wrzącej wody i parzymy pod przykryciem przez 15 minut, a następnie przecedzamy. Gotowy napar odstawiamy i pijemy od 1/4 do 1/3 szklanki pół godziny przed posiłkami. Napar chmielowy wspomaga trawienie i działa uspokajająco, rozkurczowo i wzmacniająco.

Nalewka z chmielu na uspokojenie: w stosunku 1:3 – stosujemy ją 1-3 razy dziennie w dawce 5 ml na szklankę wody, a w przypadku silnego zdenerwowania 10 ml jednorazowo.

Chmielowa płukanka do włosów: mieszamy 30 g szyszek chmielu zmieszanych z rozdrobionymi korzeniami łopianu (30g), zielem skrzypu polnego (30g), korzeniem mydlnicy (80g) i kwiatami rumianku (20g). 1-2 łyżki mieszanki wsypujemy do dwóch szklanek zimnej wody, a następnie gotujemy je pod przykryciem przez 15-30 minut. Odstawiamy na kolejne 15 minut i przecedzamy, a następnie jeszcze raz zalewamy wodą i zagotowujemy. Po ostudzeniu ponownie przecedzamy i dodajemy dwie szklanki ciepłej wody. Pierwszą płukanką należy zmoczyć włosy i wmasować w skórę głowy i pozostawić na kilka minut, a następnie umyć włosy drugim naparem. Płukanka wzmacnia włosy, zapobiega ich wypadaniu, zmniejsza świąd oraz eliminuje łojotok, łupież i grzybicę. Po umyciu nie osuszamy od razu włosów, a zawijamy w ręcznik na 30 minut.

 
 


Bibliografia:

  1. Mielczarek M., Kołodziejczyk J., Olas B., Właściwości lecznicze chmielu zwyczajnego”, (Humulus lupulus L.), Postępy Fitoterapii 2010, nr 4.
  2. Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
  3. Aleksandra Kołota, Michał Oczkowski, Joanna Gromadzka-Ostrowska. Wpływ występujących w piwie związków polifenolowych na organizm – przegląd literatury.
  4. Wpływ związków biologicznie czynnych zawartych w roślinach leczniczych na receptory ośrodkowego układu nerwowego – podłoże potencjalnych mechanizmów interakcji z lekami syntetycznymi. Część II. Marcin Ożarowski, Przemysław Łukasz Mikołajczak, Teresa Bobkiewicz-Kozłowska, Radosław Kujawski, Przemysław M. Mrozikiewicz.
  5. Surowce roślinne o działaniu przeciwlękowym i antydepresyjnym Gerard Nowak.
  6. Natalia Dobros, Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym.
  7. https://radioklinika.pl/chmiel-nasenny-uspokajajacy/

Komentarze do wpisu (0)

Kategorie
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium