Wiele suplementów diety polecanych na włosy, skórę i paznokcie zawiera w swoim składzie związki krzemu lub ekstrakty z ziół w niego bogatych. Czy jest to tylko marketing, czy jednak to wskazanie jest zasadne?

Krzem przez lata był uznawany za mikroelement nieistotny w naszej diecie, niemający żadnego uchwytnego wpływu na nasze zdrowie. Jednak ostatnie lata przyniosły zmianę spojrzenia i naukowcy zaczęli badać jego obecność oraz działanie w ciele ludzkim. Okazało się, że jest go dosyć sporo w różnych tkankach, a jego niedobory mogą dawać wyraźne objawy. Przyjrzyjmy się bliżej temu niedocenianemu pierwiastkowi.

Krzem w naszych codziennych napojach

Przede wszystkim krzem jest dobrze przyswajalny z wody pitnej, jednak jego ilość w wodzie zależy od tego, skąd woda jest czerpana. Ujęcie wody otoczone wietrzejącymi skałami i bogatymi w ten pierwiastek glebami będzie bogate w ten pierwiastek. Może nie być go dużo w wodzie z kranu, więcej znajdziemy w różnych wodach mineralnych i źródlanych. Ale występują tu również duże różnice w zawartości krzemu. Chcąc więc uzupełnić ilość tego pierwiastka w diecie, należy czytać etykiety na butelkach.

Krzem w naszych codziennych posiłkach

Źródła pokarmowe bogate w krzem pod postacią kwasu krzemowego lub kwasu ortokrzemowego to:

• zboża takie jak ryż, pszenica, jęczmień czy owies;
• produkty zbożowe, np. pieczywo lub makarony;
• warzywa korzeniowe, np. buraki, marchew, pietruszka, cebula, ziemniaki czy rzodkiewka;
• rośliny strączkowe jak np. fasola;
• kukurydza;
• owoce surowe i suszone, np. banany, winogrona i zrobione z nich rodzynki;
• orzechy;
• piwo i wino.

Zioła bogate w krzemionkę

 Jeśli mamy wrażenie, że w naszej diecie brakuje związków krzemowych, to możemy sięgnąć po zioła bogate w ten pierwiastek i uzupełnić niedobory wypitym co dzień naparem lub odwarem. Do takich surowców zielarskich zaliczamy m.in.:

• skrzyp zwyczajny,
• bambus,
• rdest pospolity,
• miodunkę plamistą,
• pokrzywę zwyczajną,
• perz właściwy.

Ekstrakt ze skrzypu polnego, ekstrakt z pędów bambusa oraz ekstrakt z pokrzywy znajduje się w naszym preparacie COLLANIX – to mieszanka 23 naturalnych składników dla zdrowia chrząstki, kości, skóry, włosów i paznokci.

Ile krzemu potrzebujemy na co dzień?

Naukowcy nie ustalili do tej pory, ile naprawdę potrzebujemy krzemu w codziennej diecie. Uznali dawkę 20–40 mg dla dorosłego człowieka za dawkę prawdopodobnie wystarczającą, a na pewno bezpieczną.

Wchłanianie i wydalanie związków krzemu

Związki krzemu zawarte w pokarmach pod wpływem kwasu żołądkowego i enzymów trawiennych są hydrolizowane do łatwo przyswajalnego kwasu ortokrzemowego. Stąd ważna jest rola prawidłowo działającego układu pokarmowego.

Osoby starsze z niedokwaśnością żołądka oraz osoby przyjmujące leki – inhibitory pompy protonowej (IPP) – będą wchłaniać krzem o wiele słabiej. 

 Naukowcy nie znają dokładnie mechanizmu wchłaniania kwasów krzemowych w jelicie cienkim, ale obserwowano wzrost ich stężenia we krwi po posiłku. Nadmiar krzemu jest łatwo wydalany przez nerki.

Krzem dla zdrowia, ale i dla urody

Największą ilość związków krzemu znaleziono w tkance łącznej, kościach, skórze, wątrobie, sercu, mięśniach, nerkach i płucach. Warunkuje on ich prawidłową budowę i regenerację, a co za tym idzie ich prawidłowe działanie.

Z wiekiem ilość krzemu w organizmie spada. Naukowcy wskazują na rolę grasicy we wchłanianiu i obrocie krzemem w organizmie, a jej zanik związany z wiekiem człowieka może powodować te właśnie spadki stężeń.

Do czego jest potrzebny krzem w żywym organizmie?

 Funkcje krzemu w naszym organizmie to:

• tworzenie glikozaminoglikanów i kolagenowego składnika macierzy kości, co przekłada się na prawidłowe tworzenie i mineralizację kości;
• wpływa na różnicowanie osteoblastów, czyli komórek budujących kości;
• hamuje aktywność osteoklastów, czyli komórek kościogubnych;
• stymuluje syntezę kolagenu, szczególnie typu 1, co przekłada się na elastyczność i stabilność tkanek i ścian naczyń krwionośnych. Mocne i dobrze zbudowane ściany naczyń zmniejszają ryzyko powstania miażdżycy. Przy odpowiednim poziomie krzemu skóra lepiej się regeneruje i szybciej goją się rany;
• poprzez wpływ na powstawanie keratyny wpływa na zdrowie włosów i paznokci;
• bierze udział w syntezie białek i enzymów;
• ma wpływ na prawidłowy metabolizm lipidów;
• pozytywnie wpływa na pracę układu odpornościowego.

Dodatkowe funkcje krzemu wykazane w badaniach naukowych:

• Wstępne badania naukowe wskazują na to, że prawidłowy poziom krzemu może zapobiegać rozwojowi choroby Alzheimera.
• Badania na zwierzętach wykazały, że obecność krzemu w wodzie i pokarmach może zmniejszać biodostępność glinu, tym samym zmniejszając jego negatywny wpływ na organizmy żywe.

Objawy możliwego niedoboru krzemu

W przypadku niektórych stanów chorobowych jednym z powodów występowania określonych objawów chorobowych może być niedobór krzemu (choć niekoniecznie jedynym powodem).

• Niedobór krzemu może upośledzać rozwój kośćca, powodować deformację kości lub jej przyspieszone starzenie. Badacze sugerują niekiedy suplementację krzemu przy osteopenii i osteoporozie.
• Zbyt mały dowóz krzemu może także zaburzać tworzenie chrząstki stawowej.
• Słabość tkanki łącznej związana z niedoborem krzemu przekłada się na problemy w wielu narządach. Możemy zauważyć w takich wypadkach mniejszą elastyczność naszej skóry, jej przyspieszone starzenie oraz osłabione gojenie ran.
• Dodatkowo przy niedoborze krzemu może wystąpić łamliwość paznokci, a włosy mogą stać się kruche i zacząć wypadać.

Wskazania do suplementacji krzemu

Krzem jest pierwiastkiem uznanym za bezpieczny i nietoksyczny. Możemy więc spróbować zastosować krzem w suplementach lub preparatach ziołowych, gdy:

• mamy problemy ze zdrowym wyglądem włosów i paznokci;
• stwierdzono u nas osteopenię lub osteoporozę;
• mamy słabe ściany naczyń krwionośnych;
• mamy słabą skórę z cellulitem i rozstępami;
• stosujemy leki zobojętniające kwas solny;
• cierpimy na chorobę Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG);
• w stanach biegunkowych pomocna jest koloidalna krzemionka.

Podsumowanie

Zdrowie naszego ciała zależy między innymi od tego, czy dostarczamy mu elementów budulcowych, energetycznych oraz witamin i minerałów niezbędnych do pracy. Każdy wyżej wymieniony element ma swoje znaczenie, ważna jest też proporcja między nimi. 

 Krzem był pierwiastkiem nieco niedocenianym, ale nowe badania pokazują jego wagę dla prawidłowego rozwoju i regeneracji organizmu. Postarajmy się zatem uwzględniać jego źródła w codziennym żywieniu.