Problemy z układem żylnym są w naszym społeczeństwie niestety powszechne i stan ten ulega pogorszeniu wraz z wiekiem pacjentów. Szacuje się, że w Europie problem dotyka bardziej kobiet (w Polsce to ok. 47%), a mniej mężczyzn (w Polsce ok. 37%). Genetyczna skłonność do zachorowania wzmacniana jest przez codzienne nieprawidłowe nawyki, m.in. brak ruchu, prawidłowego odżywienia i nawodnienia. Sprzyjają im także nadwaga i otyłość. Przyjrzyjmy się kilku sposobom na profilaktykę oraz zmniejszenie dolegliwości przy występującej już chorobie.

Układ krwionośny i jego działanie

Układ krwionośny można przyrównać do sieci rurek, w których płynie krew. Za ruch płynu w tej sieci odpowiada głównie serce, które działa jak pompa. Krew niosąca tlen jest wypychana – dzięki pracy serca – na obwód poprzez system tętnic. Po oddaniu komórkom tych życiodajnych cząsteczek wraca do serca i płuc układem żylnym.

Warto zaznaczyć, że im dalej od serca, tym ciśnienie w układzie krwionośnym jest niższe. Przepływ krwi w tętnicach jest wspomagany przez ich własną mięśniówkę. Ale już w żyłach ciśnienie jest bardzo niewielkie – żyły mają cienkie ściany i niewielką warstwę mięśniówki gładkiej. W związku z tym istnieje w nich system zastawek, które – zamykając się – zapobiegają cofaniu się krwi, tak aby płynęła ona tylko w kierunku serca.

Podział naczyń żylnych

System żylny złożony jest z:

• żył powierzchownych, które znajdziemy blisko powierzchni skóry – przepływa nimi około 15% krwi i to najczęściej na nich tworzą się żylaki;
• żył przeszywających – stanowią połączenie między różnymi żyłami powierzchniowymi oraz między nimi a żyłami położonymi głębiej;
• żył głębokich niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania układu – przepływa nimi około 85% krwi zmierzającej do serca.

Typy żylaków

Zależnie od tego, które żyły ulegają zmianom, możemy rozróżnić:

• teleangiektazje – stanowią one głównie problem kosmetyczny. Powszechnie zwane są „pajączkami naczyniowymi”, bo poprzez to, że są położone płytko w skórze, tworzą na niej widoczny rysunek;
• żylaki siatkowate – są to położone nieco głębiej, bo tuż pod skórą, niewielkie (poniżej 4 mm średnicy) poszerzone żyłki o krętym przebiegu;
• żylaki pniowe – najgłębiej położone i największe z żylaków powierzchniowych; to one dają objawy związane z obrzękiem i bólem.

Przewlekła niewydolność żylna

Niezależnie od tego, który typ zmian zaobserwujemy u siebie, należy podjąć środki zaradcze, aby postarać się powstrzymać pojawienie się przewlekłej niewydolności żylnej. 

To schorzenie powstaje wskutek zwiększenia ciśnienia w łożysku naczyń żylnych, gdyż krew nie odpływa prawidłowo do serca i zostaje w nadmiarze w żyłach. Zmniejsza się napięcie ścian żył i upośledzona zostaje praca zastawek. A to zastawki właśnie są kluczowe w procesie przepływu krwi we właściwą stronę. Nadmiar krwi w żyłach powierzchniowych powoduje ich rozciąganie i przeciążenie. Poszerzenie i wydłużenie żył powoduje powstanie żylaków.

Przyczyny powstawania żylaków

Badacze wskazują na duży wpływ skłonności genetycznych na powstawanie żylaków. Szacuje się, że jeśli jeden z rodziców miał tego typu kłopoty, to istnieje 40% ryzyka, że się pojawią u dziecka. Jeśli chorowali oboje rodzice, to obciążenie wzrasta do 90%. Geny mogą wpływać na prawidłowość budowy i ilość zastawek oraz na to, jak silna i podatna na rozciąganie jest ściana naczyń żylnych. Jednak na rozwinięcie się choroby wpływają czynniki ryzyka, które można zminimalizować. Należą do nich:

• zbyt mało ruchu na co dzień, np. stojący lub siedzący tryb pracy;
• zbyt obciążający wysiłek fizyczny, np. częste dźwiganie;
• praca w wysokiej temperaturze;
• nadwaga i otyłość;
• antykoncepcja i leczenie hormonalne – wzrost poziomu estrogenów osłabia napięcie ścian żylnych;
• ciąża – stan fizjologiczny, ale związany ze wzrostem objętości krwi, uciskiem powiększającej się macicy na żyły oraz wpływem zmian hormonalnych na ściany naczyń;
• palenie papierosów;
• zaparcia;
• zaburzenia statyki stopy, np. płaskostopie czy stopa wydrążona.

Czynnikiem niezależnym od nas jest wiek, jednak dbanie o zdrowy styl życia może złagodzić następstwa starzenia się organizmu.

Istnieją też stany chorobowe, których powikłaniem może być powstanie żylaków. Są to np.:

• stany pozakrzepowe (np. zakrzepowe zapalenie żył);
• przewlekłe choroby narządu rodnego;
• guzy jamy brzusznej zakłócające odpływ żył z kończyn dolnych;
• przebyte urazy i operacje nóg.

Objawy żylaków

Pojawienie się teleangiektazji już powinno zwrócić naszą uwagę na problem, choć wydaje się to tylko defektem kosmetycznym. Chodzi o to, aby zaniedbaniem nie doprowadzić do zmian w większych naczyniach żylnych, które objawiają się uczuciem ciężkości i bólem nóg. Z czasem mogą się także pojawić obrzęki, swędzenie skóry i nocne kurcze nóg.

Żylaki nieleczone mogą być powodem wystąpienia zapalenia żył powierzchniowych, objawiającego się silnym bólem, zaczerwienieniem i pogrubieniem żyły. Jeszcze poważniejszy stan to zakrzepowe zapalenie żył głębokich, wymagające natychmiastowego kontaktu z lekarzem, gdyż może grozić powstaniem zatoru płucnego.

Do lekarza należy się zdecydowanie zgłosić, gdy:

• pojawiają się bóle i obrzęki kończyn dolnych;
• zauważamy zmiany zapalne i przebarwienia skóry na łydce i w okolicach kostki;
• zauważamy zaczerwienienie, twardość i bolesne napięcie żyły;
• żyła zaczyna krwawić.

Objawy niebezpieczne, wymagające pilnej interwencji lekarskiej, to:

• nagły, bolesny obrzęk łydki lub całej nogi, który nie ustępuje po wypoczynku;
• różowosine zabarwienie obrzękniętej kończyny;
• nagła duszność oraz ból w klatce piersiowej;
• krwioplucie.

Te objawy mogą wskazywać na zatorowość płucną!

Jak wygląda profilaktyka i leczenie żylaków?

Działania niefarmakologiczne

Do interwencji niefarmakologicznych w chorobach żylnych zaliczamy:

1. Ruch, który jest najlepszą profilaktyką dla utrzymania prawidłowej pracy układu krążenia. Sprawny układ mięśniowy i kostno-stawowy wspiera pracę naczyń krwionośnych i prawidłowy ruch w nim krwi. To skurcz mięśni powoduje powstanie w naczyniach żylnych prawidłowego ciśnienia i skuteczną pracę zastawek – nazywamy ten efekt pompą mięśniową. Bardzo korzystne jest więc spacerowanie, można także uprawiać jogging, pamiętając o obuwiu tłumiącym wstrząsy. Także jazda na rowerze, pływanie czy taniec przynoszą ciału wiele profitów. W chorobie żylakowej ważne będą codzienne ćwiczenia kończyn dolnych oraz unoszenie ich powyżej poziomu serca, gdy odpoczywamy. Jeśli mamy pracę stojącą, to warto wykonywać marsz w miejscu oraz wspinanie się na palce. Przy pracy siedzącej przydatne są przerwy w siedzeniu, podnóżek, zginanie grzbietowe stopy.
2. Warto unikać zbytniego nagrzania kończyn podczas przebywania na słońcu oraz zbyt gorących kąpieli. Za to chłodzenie kończyn przez spacery w zimnej wodzie lub chłodny prysznic poprawią krążenie krwi, zmniejszając dolegliwości.
3. Prawidłowe odżywienie i nawodnienie pozwalające utrzymać odpowiednią masę ciała sprzyja łagodzeniu objawów choroby żylnej. Ponadto osoby z zaparciami powinny dbać o dietę sprzyjającą prawidłowej perystaltyce. Złagodzi to objawy żylaków odbytu, czyli hemoroidów.
4. Leczenie uciskowe, czyli kompresoterapia, polega na stosowaniu specjalnych bandaży, podkolanówek, pończoch czy rajstop o różnej klasie ucisku, dobranych przez lekarza.
5. Fizykoterapia stosowana w chorobie żylnej obejmuje między innymi masaż ręczny, ręczny drenaż limfatyczny oraz przerywany ucisk pneumatyczny. Stosuje się także stymulację biomechaniczną.

Leczenie farmakologiczne

Leki flebotropowe stosowane w chorobie żylnej dzielimy na naturalne i syntetyczne. Za ich pomocą chcemy osiągnąć wzmocnienie ściany naczyń i uszczelnienie bariery naczyniowej. Staramy się także zredukować stan zapalny i obrzęk, chronić ściany naczyń przed niszczącym wpływem wolnych rodników tlenowych i innych czynników prozapalnych. Działamy także przeciwzakrzepowo.

Do preparatów naturalnych zalecanych w chorobie żylnej należą m.in.:

1. Wyciągi z kasztanowca zawierające eskulinę i escynę, które wzmacniają ścianę naczyń krwionośnych, wykazują działanie przeciwobrzękowe, zmniejszają wysięk, zwiększają napięcie ścian i poprawiają kurczliwość naczyń żylnych. Ponadto działają przeciwzapalnie.
2. Wyciągi z ruszczyka zawierające ruskogeninę – działają obkurczająco na drobne naczynia krwionośne, poprawiając przepływ krwi w stronę serca. Wzmacniają także ściany naczyń i hamują ich przepuszczalność, zmniejszając obrzęki. Działają przeciwzapalnie i przeciwzakrzepowo oraz przyspieszają gojenie owrzodzeń żylnych.
3. Diosmina otrzymywana z ekstraktów z roślin z grupy Rutacae lub syntetycznie. Działa ochronnie na naczynia krwionośne i wpływa na zwiększenie napięcia żył przez hamowanie enzymu rozkładającego noradrenalinę. Wywiera efekt przeciwzapalny, zmniejsza obrzęk limfatyczny.
4. Hesperydyna, którą można znaleźć m.in. w owocach pomarańczy oraz w liściach mięty pieprzowej. Zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych, działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo, hamuje agregację płytek krwi, jest antyoksydantem i wykazuje działanie przeciwbakteryjne. Zwiększa także napięcie ścian żył, poprawia odpływ chłonki i opór naczyń włosowatych.
5. Rutyna i jej pochodne zmniejszają przepuszczalność naczyń włosowatych, zwiększając ich napięcie i elastyczność. W dużych dawkach ograniczają także agregację płytek krwi.

Venonix jest ziołowym suplementem diety, który zawiera m.in. ekstrakty wodne z nasion kasztanowca zwyczajnego (standaryzowany na zawartość escyny) i korzenia ruszczyka kolczastego (standaryzowany na zawartość ruskogeniny). Dokładny skład preparatu pod tym linkiem: https://drlas.pl/venonix-wsparcie-ukladu-krazenia-redukcja-obrzekow-na-zylaki

Do leków syntetycznych stosowanych w chorobie żylakowej należą m.in. tribenozyd i dobesylan wapnia.

Podsumowanie

W profilaktyce i leczeniu żylaków niezwykle istotne jest przyjrzenie się swojemu stylowi życia. Jak wynika bowiem z powyższego artykułu, istnieje wiele czynników ryzyka pojawienia się żylaków, które możemy zminimalizować. Odpowiedni styl życia i sposób odżywiania, aktywność fizyczna oraz wsparcie diety w postaci naturalnych ziołowych preparatów wydaje się właściwym kierunkiem działań. Nie bez znaczenia jest także nasz stan psychiczny, który wpływa w dużej mierze zarówno na nasze samopoczucie, jak i podejście do życia. Życie pod wpływem stresu i przedłużające się problemy ze snem skutkują niestety pogorszeniem nastroju, pojawieniem się różnych dolegliwości, a w konsekwencji i chorób. A zdrowie psychiczne jest równie ważne jak zdrowie fizyczne – łatwiej nam wtedy wdrożyć zmiany, osiągnąć upragnione cele i po prostu cieszyć się życiem. 

Zapoznaj się także z pozostałymi wpisami na naszym blogu: https://drlas.pl/pl/blog